Quán trọ có thể là chốn dừng chân, nghỉ ngơi qua đêm với ai đó nhưng cũng có thể là không gian gợi lại những tháng ngày vất vả, gian nan với một số người. Nơi này cũng từng là cái nôi sáng tác của những nhà nghệ thuật đầy sáng tạo và nhiệt thành. Vốn gắn liền với cuộc sống của thường dân vào thế kỉ trước, hiện nay hầu hết các quán trọ đã biến mất nhưng vài địa điểm còn sót lại sẽ kể cho chúng ta những câu chuyện về ngày tháng xa xưa ấy.
Hành lang tầng hai của quán trọ Boseong, Di sản văn hóa được đăng ký của Hàn Quốc. Khách sạn là một trong những bối cảnh chính trong tiểu thuyết lịch sử của Jo Jung-rae mang tên “Rặng núi Taebaek”.
Các quán trọ theo phong cách cận đại xuất hiện tại Hàn Quốc sau khi triều đình cho mở cảng thông thương vào năm 1876. Thời kì này, các quán trọ lần lượt được dựng lên quanh các cảng như Busan, Wonsan, Incheon. Đa phần chủ của các quán trọ này là người Nhật Bản và khách sử dụng là người Nhật đến Hàn Quốc. Khoảng 20 năm sau, người Hàn Quốc mới tham gia vào ngành kinh doanh quán trọ. Bước vào những năm 1900, quán trọ xuất hiện tại thủ đô Seoul. Sau năm 1910, quán trọ phổ biến rộng rãi trong thời kì Nhật Bản chiếm đóng. Quán trọ chủ yếu tập trung ở các khu du lịch hoặc những nơi có giao thông, liên lạc thuận tiện. Thời gian đầu, quán trọ được sử dụng kiêm luôn vai trò của một quán rượu nhưng từ những năm 1920, quán trọ được xây dựng và sử dụng như diện mạo ngày nay. Vào thời điểm đó, các quán trọ được yêu thích tại Seoul còn trang bị điện thoại trong các phòng.
Quán trọ là nơi du khách dừng chân nghỉ lại qua đêm. Nhiều người chỉ ngủ một đêm rồi lại lên đường nhưng không ít người chọn nơi này làm chốn cư ngụ lâu dài. Ở lâu khách trọ sẽ có nhiều mối nhân duyên và những câu chuyện xung quanh. Một trong số đó là những chuyện kể về văn học và nghệ thuật.
Nhà thơ Seo Jeong-ju và quán trọ Boan
Tháng 11 năm 1936, số đầu tiên của tạp chí “Câu lạc bộ thi nhân” của những nhà thơ cùng chí hướng được xuất bản. Mặc dù được gọi là nhóm cùng chí hướng như họ không có định hướng hay tư tưởng văn học cụ thể. Sau đó một tháng, số thứ hai của tạp chí được phát hành và ngừng xuất bản vĩnh viễn nên không nhận được nhiều sự quan tâm của công chúng lúc bấy giờ. Tuy nhiên, các nhà thơ tham gia vào nhóm như Kim Dongri, Yoo Chi-hwan và Kim Kwang-kyun sau này đã trở thành những nhà thơ nòng cốt của văn học Hàn Quốc. Do đó, nhóm được đánh giá có ý nghĩa quan trọng trong lịch sử văn học Hàn Quốc. Những nhà thơ của Câu lạc bộ thi nhân có khuynh hướng xem trọng tinh thần và cuộc sống con người hơn là theo đuổi nghệ thuật đơn thuần và cảm thụ văn chương nên họ được gọi là “Phái sinh mệnh” (Phái Đời sống).
Người biên tập và xuất bản số đầu tiên của tạp chí là nhà thơ trẻ 21 tuổi Seo Jeong-ju, hay còn được biết đến với tên So Chong-ju (1915-2000). Khi đó, ông là sinh viên của Trường Cao đẳng Phật giáo Trung ương (nay là Đại học Dongguk). Trong bài bình biên tập của số đầu tiên, ông đã viết:
“Trong phạm vi có thể, chúng tôi quyết định thành lập “Câu lạc bộ thi nhân” tươi mới và trẻ trung ở vị trí đón ánh sáng mặt trời trực tiếp chiếu rọi. Nơi có thể nhìn về tương lai xa xôi từ quá khứ đen tối phía sau... ”
Sự tự tin và sức sáng tạo của các nhà thơ trẻ được bộc lộ rất rõ nét. Nhìn vào trang bản quyền ở cuối số đầu tiên của tạp chí, các thông tin liên quan đến công tác xuất bản như biên tập viên kiêm người phát hành, người in, nhà in, nhà xuất bản, số trang và giá niêm yết được ghi rất chi tiết. Tuy nhiên, địa chỉ của Seo Jeong-ju được viết là “3 Tongui-dong,” vốn là quán trọ Boan ông đang ở. Quán trọ này được cho là được xây dựng vào đầu những năm 1930. Nhà thơ Seo Jeong-ju đã ở đây suốt thời gian dài, ông làm thơ và lên kế hoạch xây dựng tạp chí. Khi câu chuyện này được truyền tai rộng rãi, nhiều người trẻ ôm mộng làm nhà văn, nhà thơ từ vùng nông thôn đã đến quán trọ này ở suốt thời gian dài để ấp ủ ước mơ.
Hiệu sách Boan trên tầng hai của tòa nhà mới bên cạnh quán trọ Boan. Dự đoán được xây dựng vào đầu những năm 1930, tòa nhà lịch sử này là nơi nhà thơ Seo Jeong-ju đã có một thời gian dài lưu trú, làm thơ và lên kế hoạch xuất bản một tạp chí của nhóm nhà thơ cùng chí hướng.
© Everyday Practice
Quán trọ Sudeok , một ngôi nhà tranh với kết cấu hình vuông mở, là nơi ở tạm thời của nhà văn kiêm họa sĩ Na Hye-seok. Sau đó, nó đã được họa sĩ Lee Ung-no mua lại và sử dụng như một phương tiện để trang trải chi phí sinh hoạt và làm phòng vẽ tranh.
© gettyimagesKOREA
Những năm 1970 và đầu những năm 1980 khi áp dụng lệnh giới nghiêm ban đêm, các nhân viên của Nhà Xanh đã nghỉ qua đêm tại đây. Khi đó, đội cảnh vệ của Nhà Xanh đóng quân tại cung Gyeongbok. Quán trọ Boan nổi tiếng là nơi gặp gỡ người thân của quân nhân. Tương truyền vào những ngày khách tập trung đông về quán trọ, mùi thịt gà thơm nức mũi khắp nơi. Đầu những năm 1980, trước khi Bảo tàng Quốc gia Hàn Quốc di dời về Yongsan, nhân viên bảo tàng bận chuẩn bị triển lãm đến tận đêm không thể về nhà cũng lưu lại nơi này nghỉ chân qua đêm.
Quán trọ Boan vẫn còn tồn tại nguyên vẹn ở Tongui-dong, thủ đô Seoul. Nó nằm ngay trước cổng Yeongchu của cung Gyeongbok, trên đường đến Nhà Xanh. Bảng hiệu với chữ màu xanh da trời trên nền trắng toát lên bầu không khí cổ xưa. Biểu tượng bồn tắm có hơi nước bốc lên nghi ngút cũng được vẽ trên bảng hiệu trông rất đáng yêu. Tồn tại như một quán trọ trong vài thập kỷ, nơi này đã được Quỹ Văn hóa Ilmaek tiếp quản và sử dụng làm trung tâm triển lãm. Đến năm 2017, quán trọ được cải tạo thành không gian văn hóa phức hợp mang tên “Boan 1942”. Với quán cà phê, hiệu sách cùng không gian tổ chức sự kiện, nơi này đã trở thành một địa danh nổi tiếng ở Seochon.
Bước vào quán trọ cũ, người xem sẽ thấy trần nhà được để lộ thiên, vật dụng bằng gỗ cũng được giữ nguyên dáng vẻ cổ xưa nhằm tạo hiệu ứng khi trưng bày các tác phẩm mỹ thuật. Khung gỗ như đang lơ lửng cao thấp, dây điện và sứ cách điện chằng chịt, những mảng tường đất màu vàng bị bong tróc, giấy dán tường cũ đã phai màu, Sangryangmun (Thượng Lương Văn - bài văn khấn khi bắc khung dựng nhà) từ thời Nhật Bản chiếm đóng...Phong cảnh cung Gyeongbok trải dài qua cổng Yeongchu bên ngoài cửa sổ làm mê hoặc lòng người.
Na Hye-seok, Lee Ung-no và quán trọ Sudeok
Ở vùng Yesan, tỉnh Chungcheongnam có một ngôi chùa cổ mang tên Sudeok (Thụ Đức) tự. Được biết đến là chùa có từ cuối thời kỳ Baekje (18-660 TCN), nơi này nổi tiếng với điện Daeung (Đại Hùng) được xây dựng vào năm 1308 dưới triều đại Goryeo. Điện Daeung là một trong những công trình kiến trúc bằng gỗ lâu đời nhất ở Hàn Quốc và hiện được chỉ định là Bảo vật Quốc gia. Cạnh cửa Ilju (Nhất Trụ) của chùa Sudeok là quán trọ Sudeok, được đặt theo tên của chùa. Nơi đây cũng lưu giữ những câu chuyện của các văn nhân.
Cuối năm 1937, nhà văn kiêm họa sĩ Na Hye-seok (1896-1948) đã đến chùa Sudeok thăm bạn tên là Kim Il-yeop (1896-1971). Bà tìm đến người bạn đã thành sư cô vài năm trước đó để nhờ giúp đỡ việc xuất gia. Ngoài cùng tuổi, giữa họ còn có nhiều điểm chung. Cả hai đều sinh ra và lớn lên trong gia đình có tư tưởng tiến bộ, nhiều tài năng và năng lực cảm thụ nghệ thuật hơn người. Sang Nhật du học rồi gặp nhau, mang trong mình tư tưởng bình đẳng nam nữ và tự do yêu đương, họ đã trở thành những người đi đầu của hình mẫu người phụ nữ mới ảnh hưởng lên cả một thế hệ.
Quán trọ Boseong có vai trò quan trọng trong lịch sử và văn hóa của Beolgyo thời cận hiện đại. Nó đã được ghi nhận là Di sản văn hóa cấp quốc gia vào năm 2004.
Khu trưng bày sách giáo khoa và sách thiếu nhi cũ trong quán cà phê tầng 1 của quán trọ Boseong gợi lên nhiều ký ức xưa cũ.
Tuy nhiên, xã hội đã không đôn hậu đón nhận những phụ nữ có tư tưởng đi trước thời đại ấy. Sau nhiều lần yêu và chia tay, năm 1928, Kim Il-yeop đã xuất gia và bắt đầu cuộc sống tu hành tại chùa Sudeok năm 1933. Na Hye-seok cũng không thể vượt qua rào cản của chế độ gia trưởng. Bà mệt mỏi cả về thể chất lẫn tinh thần. Trong hoàn cảnh đó, bà quyết định xuất gia. Qua Kim Il-yeop, bà bày tỏ ý định quy y với sư Mangong (1871-1946) của chùa Sudeok. Tuy nhiên, tương truyền sư Mangong đã một mực từ chối yêu cầu này của bà như sau: “Na Hye-seok không phải là người có duyên quy y”.
Na Hye-seok vẫn còn luyến tiếc, không thể quay lưng với chùa Sudeok nên đã sống một thời gian dài tại quán trọ Sudeok bên ngoài cửa Ilju. Bà sống ở đây, vẽ tranh bất chấp mọi khó khăn và dạy mỹ thuật cho những người tìm đến mình. Lúc bấy giờ, bà cũng đã ghé thăm chùa Haein ở Hapcheon và vẽ lại phong cảnh vào một bức tranh sau đó tặng cho chủ quán trọ Hongdo đặt ở đường vào chùa Haein. Sau khi rời khỏi chùa Sudeok, quán trọ Sudeok, chùa Haein và quán trọ Hongdo, bà lang bạt khắp nơi và cuối cùng ra đi trong bi kịch vì bệnh tật tại một bệnh viện ở Yongsan, Seoul năm 1948. Kim Il-yeop viên tịch tại chùa Sudeok năm 1971.
Thời gian ở quán trọ Sudeok, Na Hye-seok cũng kết thân với họa sĩ Lee Ung-no (1904-1989). Khi đó đã ngoài 30 tuổi nhưng nghe những câu chuyện về thế giới và nghệ thuật từ Na Hye-seok, Lee Ung-no đã khao khát về sự lãng mạn của Paris, Pháp. Ông mua quán trọ năm 1945 để tránh sự quán thúc của đế quốc Nhật Bản và kiếm kế sinh nhai. Các phòng lớn được sử dụng làm phòng vẽ.
Sau giải phóng, ông hoạt động nghệ thuật tại Seoul. Trong thời gian chiến tranh giữa hai miền, ông lánh nạn tại quán trọ Sudeok và tiếp tục sáng tác.
Sau đó, Lee Ung-no đã để lại một tác phẩm điêu khắc các chữ cái trừu tượng trên tảng đá lớn trong sân quán trọ. Ông được coi là người đã mở ra một chân trời mới trong lịch sử mỹ thuật Hàn Quốc nhờ việc liên tục thử nghiệm các thể loại và chất liệu. Các tác phẩm chữ cái trừu tượng này được ông bắt đầu sáng tác từ đầu những năm 1960, ban đầu chúng mang khuynh hướng trữ tình nhưng về sau ông đã kết hợp các chữ cái theo quan điểm lập thể, hình học. Tác phẩm điêu khắc chữ cái trừu tượng tại quán trọ Sudeok là tác phẩm thú vị cho thấy dòng chảy của các thử nghiệm mang tính tạo hình như trên.
Để đón khách, ngôi nhà truyền thống phía sau quán trọ Boseong có bảy phòng với hệ thống sưởi sàn ondol.
Jo Jung-rae và quán trọ Boseong
Jo Jung-rae bắt đầu sự nghiệp sáng tác vào năm 1970, tiểu thuyết lịch sử có tên “Rặng núi Taebaek” của ông được xem là một trong những kiệt tác của văn học hiện đại Hàn Quốc. Tác phẩm này được đăng nhiều kì trên một tạp chí văn nghệ năm 1983, sau đó được xuất bản bốn lần với tổng cộng 10 quyển từ năm 1986 đến năm 1989. Lấy bối cảnh là giai đoạn đầy biến động năm 1953 từ sau khi giải phóng năm 1948 đến khi cuộc chiến hai miền và sự chia cắt được định hình, tác phẩm đã khắc họa một cách sinh động cuộc sống của những người dân thường phải sống vất vả giữa những xung đột về mặt tư tưởng.
Trong quyển thứ ba của tiểu thuyết có đoạn viết: “Bây giờ là lúc nào mà đội quân lẽ ra phải làm nhiệm vụ dẹp loạn và bình ổn lòng dân lại ngủ ở nhà trọ và ăn ở quán trọ?”. Trong tiểu thuyết, cảnh sát trưởng và các thành viên nghỉ chân ở quán trọ có tên Namdo. Tên thật của nơi này là quán trọ Boseong và nó vẫn còn tồn tại đến ngày nay ở ấp Beolgyo, huyện Boseong, tỉnh Jeollanam.
Quán trọ Boseong được đặt tại khu trung tâm sầm uất nhất năm 1935 khi khu vực Beolgyo đang ở thời kì đỉnh cao phát triển. Thời Nhật Bản chiếm đóng, Beolgyo là đầu mối giao thông. Bến thuyền chật kín tàu bè và người Nhật thường xuyên ra vào. Một cách tự nhiên, giao thương phát triển, tiền bạc giao dịch tấp nập và người qua lại đông đúc. Kết quả là những băng đảng đầu gấu ra đời. Từ đó mới có câu nói “Đừng khoe khoang tiền của, cũng đường khoe khoang sức mạnh khi đến Beolgyo”. Quán trọ Boseong trở thành trung tâm của vùng cùng ga Beolgyo, mặc nhiên người qua lại tấp nập. Sau giải phóng, quán trọ này vẫn được vận hành nhưng đến năm 1988 tạm dừng hoạt động và được sử dụng làm cửa hàng buôn bán.
Jo Jung-rae xuất thân từ vùng Suncheon, giáp với Beolgyo. Ông viết tiểu thuyết dựa trên những xung đột bi thảm ở quê hương và các vùng xung quanh. Ông đã làm sống lại vô vàn không gian ở Beolgyo trong tiểu thuyết của mình. Khi tác phẩm bán chạy và được yêu mến, nhiều người cho rằng phải bảo tồn quán trọ Boseong và tận dụng danh tiếng của nó. Theo đó, nơi này đã được chỉ định di sản văn hóa được đăng ký năm 2004; năm 2008 Cục Quản lý Di sản Văn hóa đã mua lại, sửa chữa, cải tạo và mở cửa trở lại năm 2012. Hiện quán trọ đang được vận hành như một không gian văn hóa phức hợp được trang bị phòng trưng bày, phòng biểu diễn, quán cà phê và khách sạn, và đã trở thành một điểm thu hút khách du lịch của địa phương.
한국국제교류재단
