한국국제교류재단

Với tầng lớp bình dân có túi tiền khiêm tốn, những món quà vặt ngon, rẻ bán ở lề đường chính là niềm an ủi nho nhỏ trong cuộc sống thường nhật. Bước sang năm thứ 43, ngày ngày cùng cả gia đình đổ mồ hôi chiên bán quẩy thừng kkwabaegi – món ăn vặt bình dân ở khu chợ truyền thống nơi những người dân trong vùng không mấy dư giả thường tới lui, mỗi ngày của ông Lim Chun-sik trôi qua cũng mộc mạc như chính món bánh giản dị của ông.

Lim Chun-sik bán kkwabaegi ở chợ Yeongcheon, Seoul đã hơn 40 năm. Ông nhào bột, làm thành từng sợi nhỏ dài và trong chớp mắt hất lên cho chúng xoắn vào nhau thành những chiếc quẩy thừng.

Cổng Độc lập đứng sừng sững như canh giữ một góc trung tâm Seoul. Là công trình đầu tiên trong lịch sử được xây dựng bằng phong trào quyên góp năm 1897, di tích cận đại giản dị này đại diện cho tinh thần bảo vệ đất nước trước thế lực ngoại xâm của người dân Hàn Quốc như một lời tuyên bố Joseon (1392-1910) là quốc gia tự chủ. Đây cũng là một trong những công trình kiến trúc cận đại theo phong cách Tây phương thời kỳ đầu. Phía bên kia cổng Độc lập là ngôi chợ Yeongcheon (Linh Xuyên). Lúc đầu, ngôi chợ có quy mô khá lớn, nhưng đã bị thu nhỏ cùng với sự tái quy hoạch của khu vực xung quanh, xây dựng đường trên cao. Ngày nay, tuy không còn mang bóng dáng của khu chợ truyền thống sầm uất lâu đời, nhưng với những cửa tiệm san sát ấm cúng, đây vẫn là nơi lui tới của những ai biết đến nơi này.

Chợ có nhiều tiệm, quán ngon được nhiều người biết đến, nhưng nổi tiếng nhất vẫn là “Darin Kkwabaegi” - tiệm bán bánh “Quẩy thừng Nghệ nhân”. Lời chào niềm nở, giọng nói dõng dạc tiếp nhận đơn hàng, mời khách tiếp theo vọng đến từ gian hàng thoáng mát hướng ra hẻm đầu chợ như tràn ngập không gian con hẻm. Nụ cười của những người xếp hàng chờ tới lượt, cả những người nhận quẩy thừng cắn một miếng to như làm vui lây người ngắm cảnh chợ.

Quẩy thừng kkwabaegi được làm từ bột mì, bằng cách nhào bột, cán thành sợi mỏng dài, gấp đôi, xoắn vào nhau như bện dây thừng và chiên ngập dầu. Theo các tư liệu, loại bánh này có nguồn gốc từ mahua – một loại bánh truyền thống của người Hán Trung Quốc và là đặc sản vùng Tianjin. Đây vốn là loại bánh cứng, được người dân tộc Choseon ở Yanbian dùng men ủ mềm, gọi là taraetteok. Qua Hàn Quốc, quẩy thừng kkwabaegi được rắc thêm đường để tăng vị ngọt. Khi thưởng thức kkwabaegi, có người dùng hai ngón tay tách hai sợi bột, cũng có người cắn nguyên cả miếng.

Bắt đầu công việc từ năm 13 tuổi

Sau khi lên sóng đài SBS chương trình thời sự tài liệu hàng tuần “Nghệ nhân của cuộc sống”, hàng khách xếp trước cửa tiệm càng dài hơn.

Tiệm bánh quẩy thừng Darin Kkwabaegi có năm người. Họ là một gia đình với ông Lim Chun-sik chủ tiệm, vợ ông, con trai, con dâu và người em út của ông. Trên bảng cửa tiệm có hàng chữ “42 năm truyền thống” nhưng đó là tấm bảng được treo năm 2019, có nghĩa năm nay – 2020 là năm thứ 43.

Sinh ra ở một thành phố thuộc miền Nam Hàn Quốc, Lim Chun-sik là con trai trưởng trong một gia đình bốn anh em trai. Cha ông mất năm ông 13 tuổi khi đang học lớp 6 trường tiểu học. Để đỡ đần cho mẹ một mình lo kế sinh nhai, vừa tốt nghiệp trường tiểu học, cậu bé 13 tuổi lên Seoul, làm cùng một tiền bối đồng hương tại một tiệm bán đồ chiên ở chợ Yeongcheon.

“Trước kia, đây là con hẻm bán bánh tteok (bánh gạo). Đa số các cửa tiệm hoặc bán tteok hoặc bán đồ chiên. Một lần, có người đem kkwabaegi đến, nói tôi thử làm bán. Vậy là tôi với tiền bối cùng bắt tay vào làm. Thời ấy chưa có các tiệm bán bánh kkwabaegi, cũng ít người ăn loại bánh này. Nhưng những ai thử qua đều nói bánh ngon, dễ ăn, dễ tiêu.”

36 năm trước, ông mở tiệm riêng. Đối tượng chính của ông là các căng-tin dựng tạm ở công trường xây dựng hay trường học. Ông làm bánh vào ban đêm, đóng hộp để sáng sớm hôm sau đem đi bỏ sỉ. Đó là công việc nặng nhọc đảo lộn ngày đêm, hao tổn sức lực với 20 bao bột loại 20kg mỗi ngày. Chẳng biết hên hay xui, các căng-tin này dần biến mất khiến tiệm của ông phải đổi kiểu kinh doanh, sáng sáng mở cửa bán cho khách thông thường. Cách chiên bán tại chỗ thay vì làm sẵn của ông khiến khách hàng thêm hài lòng. Tiệm bắt đầu có khách quen và ngày càng nhiều người từ xa tìm đến.

"Ngày nào tôi cũng ăn 3-4 cái kkwabaegi. Ăn vì thấy ngon nhưng cũng để xem cái gì được, cái gì chưa được. Tỷ lệ muối, đường, nước, thời gian nhào bột, tất cả đều quan trọng.”

Một trong những lý do khiến nhiều người từ xa từ tìm đến, xếp hàng chờ mua kkwabaegi có lẽ là vì kỹ thuật điêu luyện của ông. Mỗi lần nhào bột, ông dùng 40kg bột, thêm đường, bơ thực vật, nước ấm, men tươi và bắt đầu nhồi bằng tay. Chờ bột lên men, ông cán bột, cắt nhỏ, làm thành những sợi mảnh dài. Gấp đôi sợi bột, ông quăng lên cao để chúng tự quấn vào nhau trước khi rơi xuống thật đẹp mắt. Những chiếc bánh đều tăm tắp được làm với tốc độ chóng mặt khiến người xem như bị thôi miên. Họ gọi ông là “nghệ nhân”.

Tiệm bánh là một doanh nghiệp gia đình. Ông Lim cùng em trai nhào bột trong khi vợ và con trai chiên, con dâu tiếp đơn hàng, gói bánh.

Vị bánh không đổi
Tin đồn vang xa, cửa tiệm lên sóng nhiều phương tiện truyền thông đại chúng, lúc nào cũng tấp nập người mua nhưng giá bánh vẫn rẻ đến mức kinh ngạc. Ở các cửa tiệm thông thường, bánh được bán với giá khoảng 2.000 won 3 cái nhưng ở đây chỉ 1.000 won 4 cái. Chưa kể đây là mức giá vẫn được giữ nguyên từ hơn 10 năm qua, mặc cho giá nguyên vật liệu hẳn đã tăng ít nhiều. Vậy ông kinh doanh có lời không?

"Gia đình tôi tự làm nên không tốn nhân công. Tôi cũng không dùng trứng, sữa mà giữ cách xưa nên vẫn bán giá xưa thôi. Dĩ nhiên tôi muốn tăng giá nhưng gần đây tình hình kinh tế không được tốt. Tôi vẫn đủ sống thì cứ bán thế. Tôi bán rẻ, khách hàng rất thích.”

Vậy lý do gì khiến ông vẫn kiên quyết nhào bột bằng tay? Bởi thế nào cũng có những lúc ông thấy đuối sức.

“Tôi đã từng thử dùng máy, nhưng vị bánh không ngon. Mình không thấy ngon thì khách cũng thế. Mà nếu khách không ngon, mình sẽ mất vui. Vì thế tôi bỏ máy luôn. Nhào bột bằng tay dĩ nhiên tốn sức nhưng làm gì có việc không tốn sức mà kiếm được tiền? Coi thế nhưng làm kkwabaegi cũng là công việc sang chảnh đấy. Không tốn thời gian chuẩn bị, chỉ cần nhào bột chiên, chiên xong bỏ dầu đi là xong, chẳng còn gì tồn kho.”

Sau khi lên sóng truyền hình, tiệm đã từng nhận được đề nghị mở chi nhánh. Nhưng do phải trực tiếp nhồi bột, chiên đến đâu bán đến đó nên việc quản lý nhiều cửa hàng, chi nhánh là không thể. Nhồi bột để lâu sẽ khiến bột bị vàng, vị không còn ngon nên trong vòng ba tiếng phải chiên. Ông chia sẻ nếu trực tiếp đến học thì còn có thể, một mình ông không thể mở thêm chi nhánh. Chính quan điểm này của ông đã làm nên vị bánh truyền thống của tiệm.

Khách hàng nói ăn xong, chỉ cần quay đi đã lại muốn ăn nữa. Có người ăn luôn tại chỗ 10 cái. Cũng có người để tủ đá, khi ăn cho vào chảo chiên lại hoặc quay trong lò vi sóng cho mềm, rắc đường lên ăn. Các bà cụ thích hấp bằng nồi cơm, người trẻ lại thích chiên lại với nồi chiên không dầu. Có lần tôi thấy một bà cụ mua nhiều nên hỏi: “Bà định ăn thế nào” nhưng bà chỉ nói: “Đừng lo, tôi tự biết cách ăn, cậu cứ bán cho tôi””.

Một ngày của ông bắt đầu từ 5 giờ 30 phút sáng. 6 giờ ông mở cửa tiệm, nhào bột để khoảng 6 giờ 30 khách bắt đầu đến.

“Mấy chị lao công đi làm sớm, mấy người đi học, đi làm ở bệnh viện. Có khi họ ăn thay bữa, có khi đem về chỗ làm ăn cùng đồng nghiệp. Buổi sáng có gì đó ngòn ngọt, tâm trạng sẽ vui hơn.”

Xong công việc kinh doanh buổi sáng, khoảng 10 giờ ông ăn một bữa ăn kết hợp vừa sáng vừa trưa, trước khi các nhân viên công ty kéo đến giờ nghỉ trưa. Làm trước, bánh sẽ không ngon nên ông chiên đến đâu bán đến đó. Thường khoảng 2-3 giờ chiều hết bánh. Một ngày tiệm nhồi bột ba lần, bán hết là nghỉ. Dọn dẹp cửa hàng và đóng cửa, cả gia đình bắt đầu nghỉ ngơi, hưởng thụ cuộc sống riêng sau một ngày làm việc vất vả.

Niềm hạnh phúc giản dị
"Hồi nhỏ, do hoàn cảnh gia đình khó khăn tôi phải đi làm sớm. Tôi bắt đầu từ con số không với hai bàn tay trắng. Tôi đến được ngày hôm nay bằng học nghề, sự cần mẫn và không làm gì hổ thẹn với lương tâm. Con trai tôi từng tốt nghiệp đại học và đi làm công ty. Được vài năm, nó nói muốn làm công việc này. Lúc đầu tôi phản đối. Xã hội đã thay đổi, nó cũng đã học tới nơi tới chốn. Tôi muốn nó có một cuộc sống thanh thản hơn. Con trai tôi vất vả đã đành, nhưng còn con dâu. Bởi đây là công việc bao nhiêu người cũng là đủ. Nhưng tôi nghĩ làm gì có ai không vất vả. Sống trong thời đại này, có ai không phải nhọc nhằn? Chỉ cần hiện tại mình thấy hạnh phúc, mãn nguyện là được. Tôi không muốn nói đến việc ngày xưa mình đã vất vả thế nào, vì với tôi chuyện tôi đang sống chăm chỉ, đang hạnh phúc với công việc mới là quan trọng.”

Những gì ông mong đợi ở cuộc sống chẳng có gì lớn lao.

“Tôi chỉ cần một điều duy nhất: gia đình tôi, những người xung quanh tôi được khỏe mạnh. Sống đến ngày hôm nay, tôi chưa một lần chơi chứng khoán hay mua xổ số. Tôi kiếm được 10.000 won thì tiêu 10.000 won. Thời làm nhiều và kiếm được nhiều tiền, tôi đã từng mất nhiều bạn. Tất cả chỉ vì tiền. Mỗi khi đi đâu, tôi thường lấy thẻ của mình thanh toán, dù có người nhiều tiền hơn. Tôi chỉ cần chăm chỉ làm kkwabaegi bán là được. Người khác nghĩ tôi giàu, tôi cũng đâu cần chứng minh mình không có tiền. Tôi có con trai, có cháu, vậy là giàu rồi. Tôi nghĩ mình giàu vì mình hạnh phúc.”

Cuộc sống của ông giản dị và mộc mạc như chiếc bánh kkwabaegi ông làm. 3 giờ chiều, phủi đám bột mì bám trên bộ quần áo thường mặc lúc lao động, ông bước ra khỏi cửa hàng, vẫn tràn trề sức sống sau một ngày làm việc. Cuộc sống đang giữa ban ngày, trước mắt ông vẫn là niềm hạnh phúc giản dị.

Kkwabaegi là món bánh ngọt phổ biến có thể tìm thấy ở bất kỳ tiệm bánh nào ở gần. Tuy nhiên, cách làm bánh tạo nên sự khác biệt rất tinh tế trong vị bánh. Bột bánh tiệm ông Lim không có trứng, sữa khiến bánh có vị mộc mạc, thanh đạm hơn.