Việc đi du lịch nước ngoài của người Hàn Quốc bắt đầu một cách hạn chế từ năm 1983 và phải đến tận năm 1989 mới trở nên tự do hoàn toàn. Ngày nay, việc du lịch nước ngoài đã trở nên phổ biến đến mức số người xuất cảnh ra nước ngoài hàng năm lên đến 30 triệu người. Những chương trình giải trí nghệ thuật đa dạng với chất liệu là những chuyến du lịch trong và ngoài nước cho thấy rõ văn hóa du lịch đang thay đổi của người Hàn Quốc.
Chương trình giải trí nghệ thuật truyền hình với đề tài du lịch đầu tiên xuất hiện là loạt chương trình truyền hình thực tế “2 Ngày 1 Đêm”. Chương trình với những câu chuyện xảy ra trong quá trình đi tìm những địa điểm du lịch chưa được biết đến trên cả nước của một nhóm nghệ sĩ nổi tiếng đã tạo nên một văn hóa du lịch mới, đó là “outdoor life” cuộc sống ngoài trời. Đặc biệt qua trò chơi may rủi, bên thua sẽ phải ngủ trong lều ngay cả giữa mùa đông, và “ngủ ngoài trời” đã tạo nên phong cảnh khắp các bãi dã ngoại trên toàn quốc đều được lấp đầy bởi làn sóng lều trại. Vào thời điểm đó, không chỉ ngành công nghiệp liên quan đến lều trại mà còn liên quan đến các trang thiết bị dã ngoại, quần áo…đều rộn ràng. Và như vậy, du lịch đã thay đổi từ “du lịch tham quan” đi tìm những di tích lịch sử hoặc các danh lam thắng cảnh để chụp ảnh kỷ niệm thành “du lịch trải nghiệm” chú trọng những kinh nghiệm thực tế.
Tính đến tháng 3 năm 2019, chương trình có tuổi thọ gần 12 năm này là tác phẩm không thể không nhắc tới của đạo diễn Na Young-seok khi nói về các chương trình du lịch giải trí truyền hình của Hàn Quốc. Sau khi “2 Ngày 1 Đêm” mùa thứ nhất được chiếu, đạo diễn Na chuyển từ Đài Truyền hình Quốc gia KBS sang kênh truyền hình cáp tvN và cùng với các đồng nghiệp đã xây dựng nên một “Sư đoàn Na Young-seok”, sản xuất nhiều chương trình giải trí với đề tài du lịch. Những chương trình này kéo theo xu hướng giải trí du lịch truyền hình và gây ảnh hưởng đáng kể đến văn hóa du lịch đại chúng, đồng thời cũng cho thấy văn hóa du lịch đang biến đổi từ tham quan sang trải nghiệm, từ trong nước ra ngoài nước và từ tập thể sang cá nhân.
“Grandpas Over Flowers” là một chương trình du lịch truyền hình với các nghệ sĩ lớn tuổi đi du lịch ba lô.Kênh truyền hình Mỹ NBC đã mua lại bản quyền và đổi tên thành “Better Late Than Never”.
Tình cảm chứa đựng trong chương trình du lịch giải trí
Năm 2013, chương trình “Granpas Over Flowers” (Cụ ông đẹp hơn hoa) xuất hiện với một nhóm năm, sáu diễn viên lão thành ngoài 70 tuổi cùng đi du lịch ba lô châu Âu và khán giả lại hoan hô một lần nữa. Cho tới thời điểm đó, du lịch ba lô vẫn được nhận thức là văn hóa du lịch được sinh viên ưa chuộng nên thử nghiệm này thật sự mới mẻ đối với khán giả. Chuyến du lịch ba lô của những người lớn tuổi trở thành chủ đề của chương trình giải trí truyền hình được là do xu thế đổ xô đi du lịch nước ngoài cộng thêm không khí xã hội Hàn Quốc đang chuyển mình thành xã hội cao tuổi. Trên thực tế, chương trình này đã thúc đẩy thêm nhu cầu du lịch nước ngoài của giới trung niên và cao tuổi.
Chương trình “Ngày Ba Bữa” tập trung vào việc hai, ba nghệ sĩ trẻ cùng ở một chỗ hẻo lánh, không chịu sự can thiệp của bất cứ ai, chỉ tập trung duy nhất vào việc ăn ba bữa một ngày đã thu hút những người dân thành phố đang cảm thấy quá mệt mỏi do công việc nặng nề và mối quan hệ giữa người với người. Chương trình này được chiếu từ năm 2014 đến tận mùa thứ bảy năm 2017 với những cảnh tả xung hữu đột của nhóm tham gia để nấu được “một bữa ăn” vốn thường ngày rất dễ dàng giải quyết được ở thành phố đã lấy được tiếng cười và sự đồng cảm của khán giả. Việc những nghệ sĩ tham gia chương trình tạm thời rời xa chốn đô thị, gọi người quen của mình đến để cùng nhau nấu ăn một bữa cơm đã cho thấy hình ảnh ngập tràn hạnh phúc thật đặc sắc của du lịch.
Cách đi du lịch quay trở về thiên nhiên này hay nói cách khác, lối sống thân thiện với môi trường trở thành khá cực đoan và xuất hiện khuynh hướng “off-the-grid” cách xa với tiện ích hiện đại. Năm 2018, sư đoàn Na Young-seok trình làng chương trình “Ngôi Nhà nhỏ Trong rừng” cho thấy cuộc sống thường ngày tại một căn nhà trong rừng hẻo lánh, nơi không được cung cấp năng lượng như ga hoặc điện. Nơi cô lập nên tiếng chim hót, tiếng nước chảy càng nghe rõ hơn, và bầu trời tối đầy ắp những ngôi sao đã chữa trị cho tâm hồn của những con người quá mệt mỏi vì cuộc sống thành thị.
Dàn diễn viên trong “Bếp nhà Youn” điều hành một nhà hàng Hàn Quốc ở nước ngoài để phục vụ người dân bản địa và khách du lịch và giao tiếp với họ.
Niềm hạnh phúc cảm nhận qua giao tiếp
“Bếp nhà Youn” với định dạng mở nhà hàng Hàn Quốc ở nước ngoài để bán các món ăn Hàn Quốc cho người dân bản địa và khách du lịch đã chứa đựng khao khát khởi nghiệp muốn rời khỏi Hàn Quốc và thử muốn làm một việc gì đó mới mẻ cùng với mong muốn được giao tiếp thường nhật với người nước ngoài. Du lịch về mặt bản chất là quan sát cuộc sống và không gian của tha nhân. Việc ngày càng nhiều người Hàn Quốc ra nước ngoài du lịch có nghĩa là sự tò mò và thắc mắc về những con người khác tồn tại trên thế giới rộng lớn hơn của người Hàn Quốc đã nhiều hơn trước. Chương trình nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ và phát sóng tổng cộng 10 lần qua hai mùa vào năm 2017 và 2018 đã phản ánh rõ xu thế đó.
“Nhà trọ Hàn Quốc ở Tây Ban Nha” bắt đầu phát sóng từ tháng 3 năm 2019 cũng là một chương trình giải trí du lịch tại chỗ với sự xuất hiện của các nghệ sĩ nổi tiếng, cho thấy ý đồ và kết cấu chương trình đã phát triển lên một bậc. Các nghệ sĩ mở một ngôi nhà trọ trên con đường hành hương ở Santiago Tây Ban Nha, phục vụ nơi ở và thức ăn nóng hổi cho những người hành hương tìm đến. Việc sắp đặt một ngôi nhà trọ trên con đường hành hương đã xây dựng nên mối quan hệ với người dân làng một cách tự nhiên và chứa đựng sự giao tiếp với không chỉ người Hàn Quốc mà còn cả với người nước ngoài.
Sư đoàn Na Young-seok cho thấy tài nguyên du lịch nhìn sơ qua có thể thấy khá hạn chế, nhưng tùy theo cách xử lý, địa điểm, nhân vật mà có những khả năng vô cùng đa dạng. Điều này cho thấy văn hóa du lịch của Hàn Quốc có thể đa dạng và phong phú hơn hẳn trong tương lai tùy theo sở thích của người du lịch.
Từng có lúc ngay cả trong du lịch cũng thể hiện rõ sự đồng nhất và chủ nghĩa tập thể. Nhưng thời đại mà nếu tất cả cùng đi thì mình cũng phải đi theo đã trôi qua. Xu hướng thay đổi từ du lịch trọn gói sang du lịch tự do, và hơn nữa là “du lịch theo sở thích” được lên kế hoạch riêng đã dần dần trở thành xu thế mới cho ngành du lịch. Các chương trình giải trí du lịch phản ánh các sở thích đa dạng đang được trình chiếu khắp nơi trên truyền hình cũng như nói về không khí thời đại đã thay đổi như thế này.
Trong “Nhà trọ Hàn Quốc ở Tây Ban Nha”, một trong những tập chiếu mới nhất, phòng trọ và thức ăn được cung cấp cho khách du lịch trên đường đến Santiago, Tây Ban Nha.
Jung Duk-hyunNhà bình luận văn hoá đại chúng
Nguyễn Thị Phương MaiDịch
한국국제교류재단
