Những di tích còn lại vẫn được chôn vùi dưới lòng đất cáchđây không lâu. Mùa hè năm 1971, tất cả đều kinh ngạc khi mộcủa vua Muryeong (vị vua thứ 25 của Beakje) được xác định làmột trong số các ngôi mộ tại khu lăng mộ cổ Seungsan-ri. Đếntháng 12 năm 1993, khu lăng mộ cổ Neungsan-ri Buyeo đượcxác nhận là khu lăng mộ hoàng thất sau khi lư hương lớn bằngđồng mạ vàng được tìm thấy ở một ngôi chùa gần đó. ThànhNaseong Buyeo được xây dựng bằng đất nên khó phát hiện,nhưng sau khi tiến hành nghiên cứu khai quật vào năm 1975 đãcó nhiều di vật lớn nhỏ được tìm thấy. Tháp đồng ở di tích chùaMireuksa Iksan được xác định tổng thể vào năm 1974. Và mãiđến sau năm 1989, di tích Wanggung-ri mới được phát hiện hếtquy mô của nó.

Mặc dù không được xếp vào các di sản đăng ký Di sản thếgiới lần này, sự đánh giá về Baekje (bao gồm các thành trì bằngđất được xây dựng với quy mô lớn trong thời kỳ HanseongBeakje, trải qua 500 năm đầu tiên của lịch sử sau khi đặt nềnmóng cho một quốc gia cổ đại tại lưu vực sông Hán, xây dựngđất nước, phát triển nông nghiệp và văn hóa đồ sắt) vẫn khôngthay đổi. Lần phát hiện đầu tiên, phát lộ thành đất Pungnap ởphía Bắc là thành Wirye Hanam (kinh thành đầu tiên của Baekje)xảy ra vào đợt đại hồng thủy năm 1925. Nhưng mãi đến năm1997, giới học giả mới bắt đầu chú ý khi số lượng lớn các ditích và di vật được phát hiện khi công trình xây dựng chung cưđược tiến hành ở khu vực này. Và thành đất Mongchon ở phíaNam, được cho là đã hình thành nên khu vực đô thị lớn ở kinhthành được phát hiện vào năm 1980.

Các bức tường của sơn thànhGong cao và uốn theo đường viềncủa sườn đồi. Ngày nay thànhGong trở thành cung đường đi dạovới tầm nhìn tuyệt vời nhìn ra thànhphố Gongju cho những du khách đidạo trên thành, thưởng ngoạn làngió mát từ dòng sông.

Những di tích và di vật được chôn vùi dưới lòng đất này đãtôn vinh khoảng thời gian gần 700 năm của một quốc gia cổ đạinhư Baekje, vùng lãnh thổ nằm ở phía Tây Nam lưu vực sôngHán sở hữu kỹ thuật kiến trúc vượt bậc và vẻ đẹp tạo hình độcđáo trên nền tảng tư tưởng Nho giáo, Phật Giáo và Đạo giáo.Đồng thời những di tích và di vật này là chứng cứ cho sự giaolưu với các vương quốc cổ đại ở Đông Á như Trung Quốc, NhậtBản, chứng tỏ là một giá trị di sản thế giới cần được bảo tồn.Các chứng cứ khách quan đáng kinh ngạc này được phát hiệntrong tình trạng bị chôn sâu dưới lòng đất, hoặc bị một lớp bụidày bao phủ, các học giả và nhà nghiên cứu cần tìm lại và tônvinh giá trị, ý nghĩa của chúng. Còn phần tôi, tôi sẽ cố làm sángtỏ mối liên hệ giữa các vật chứng này và Beakje đã vô tình ảnhhưởng gì đến tư duy của người Hàn Quốc.

Đây là một cố gắng đầy tham vọng, nhưng toàn bộ vốn liếngcủa tôi chỉ là sự quan tâm của một tay nghiệp dư trong lĩnh vựcnày.

Những gì tôi quan tâm đã được phơi bày ra ánh sáng, vàviệc tái xây dựng quá khứ chính là sự kết nối mối liên hệ vớinhững cái vốn mơ hồ, không rõ ràng. Chúng ôm trọn lấy quákhứ chìm sâu bằng phương thức của riêng mình. Hiếm khi già đivà thay đổi. Chúng từ chối sự lãng quên. Bằng cách đó, chúngchi phối quá khứ.

Ngày 18 tháng 4 năm 1955, Buyeo lần đầu tiên tổ chức Lễhội “Đại tế Baekje” để tưởng nhớ đến vương triều Baekje. Domưa bão không ngừng mà ngày khai mạc bị dời sang hai hômsau. Buyeo là cố đô của Baekje trải qua 123 năm với sáu đờivua bao gồm vua Uija, vị vua cuối cùng của Baekje. Lễ Đại tếBaekje được diễn ra trong năm ngày, bắt đầu bằng lễ tưởngniệm các vị vua và kết thúc bằng Trai đàn thủy lục cầu siêu chocác oan hồn của 3.000 cung nữ đã gieo mình từ vách đá Nakhwaamxuống dòng sông Baengma vì quá đau buồn khi mấtnước. Để chứng kiến sự kiện này, đã có khoảng 20.000 kháchtham quan trên khắp cả nước kéo về thành phố Buyeo và cácnhà nghỉ cũng như quán ăn đều đông nghịt người. Xét đến cácđiều kiện xã hội và giao thông lúc ấy thì thật sự rất đông đúc.Điểm nổi bật nhất của sự kiện chính là lễ tưởng niệm tôn thờ bàivị của ba vị trung thần của Beakje: Seongchung, Heungsu, Gyebaek.Trong buổi diễu hành của nghi lễ đã có hàng trăm ngườidân và học sinh tham gia, cộng với vô số khách tham quan đã1 tạo ra một quang cảnh vĩ đại.

Ngôi tháp năm tầng ở chùa Jeongnimở Buyeo (Di sản Quốc gia số9), được xây dựng vào giữa thế kỷthứ 7 và cao 8,8 mét, là một tronghai tháp đá từ thời Tam Quốc cònlại trên lãnh thổ Baekje cũ. NgườiBaekje đã phát triển một loại chùađá mới được xây dựng theo hìnhdạng chùa gỗ, trở thành nguyênmẫu của phong cách chùa Phậtgiáo duy nhất được hoàn thiệntrong thời kỳ Silla thống nhất.

Dựa vào quan điểm cho rằng sông Baengma và “Vách đáNakhwaam của 3.000 cung nữ” ở Buyeo là điểm tham quannổi tiếng như “Ngọn đồi Loreley” ở sông Rhein, Đức thì sự kiệnnày đã thành công. Tuy nhiên, chỉ bằng điểm này thì chưa đủ đểgiải thích cho lời quả quyết sẽ tự nguyện đồng lòng quyên gópgây quỹ của tất cả người dân. Khi đó, do các di tích của Beakjechưa được khai quật nên niềm tự hào văn hóa của người dâncũng không cao. Như vậy, ý nghĩa còn lại có phải là “dịp thúcđẩy đoàn kết và hòa hợp” chăng?

Trong chiến tranh Hàn Quốc (1950 – 1953) với sự tham chiếnlần đầu của quân liên minh đã có hơn ba triệu người thiệt mạngtrong những trận giao chiến ác liệt kéo dài suốt ba năm. Baogồm những vụ thảm sát hàng loạt các tù nhân chính trị và sựhy sinh của những nô dịch hai miền Nam – Bắc. Năm 1953,Hiệp định đình chiến được ký kết và thỏa thuận lấy vĩ tuyến 38làm ranh giới chia cắt hai miền. Bài toán đưa ra cho xã hội địaphương (đang rối rắm vấn đề máu mủ và nhân duyên với quêhương) phải giải quyết đó là việc hàn gắn lại vết thương chiacắt này. Tình cảnh của Buyeo cũng không khá gì hơn. Khi đó,câu chuyện mà những người có quyền lực ở Buyeo cùng nhauđưa ra đó là tôn vinh ba vị trung thần cùng với lòng trung tiếtcủa 3.000 cung nữ đã hy sinh thân mình cho đất nước đanglâm nguy bởi giặc ngoại xâm. Bằng cách này, một cách tự nhiênbuổi lễ tưởng niệm các vị anh hùng và cung nữ của Beakje đãđược thay thế bằng lễ tưởng niệm cho gia đình, láng giềng củangười dân Buyeo bị chiến tranh chia cắt. 10 năm sau, bắt đầutừ năm 1965 lễ hội này được chính phủ hỗ trợ toàn bộ, đồngthời tính chất của lễ hội được thay đổi thành lễ hội văn hóa địaphương với quy mô lớn hơn.

Vở kịch “Sông Baengma vào một đêm trăng” (Baengmagangdalbame, 1993) của kịch gia Oh Tae-seok tiếp nhận nghi lễ tếthần Eunsan được lưu truyền từ huyện Eunsan, Buyeo là mộttác phẩm văn chương gây tranh cãi, nhận được nhiều sự chúý do sử dụng yếu tố gọi hồn.

Phà trên sông Baengmađi ngang qua váchđá Nakhwaam cao 40mét, “Vách đá hoa rơi”.Truyền thuyết nói rằngcó đến 3.000 cung nữBaekje đã gieo mìnhxuống sông từ váchđá này khi Baekje sụpđổ vào năm 660. Mộtngôi chùa nhỏ có tênGosansa được xâydựng trên sườn dốccủa vách đá vào thế kỷ11 để xoa dịu tâm hồnhọ và vẫn còn tồn tạiđến ngày nay.

Nguồn gốc của lễ tế thần Eunsanđược kể lại như sau. Ngày xưa, tại Eunsan xảy ra dịch bệnh,rồi trong giấc mơ của một ông lão xuất hiện một tráng sĩ cưỡitrên con ngựa trắng nói rằng đây là nơi có nhiều thi thể binh línhBaekje không ai chăm sóc, nếu người dân tìm những thi thể nàyvà tổ chức tang lễ cho họ thì dịch bệnh sẽ được xóa bỏ. Ngaylập tức, người dân cùng nhau tìm kiếm các hài cốt đúng theogiấc mơ của ông lão và tiến hành lễ tế, sau đó dịch bệnh biếnmất và sự yên bình đã trở lại với Eunsan.

Mùa hè năm 2014, khi vở kịch “Sông Baengma vào một đêmtrăng” được diễn ở Trung tâm Nghệ thuật Namsan, tác giả -đạo diễn Oh Tae-seok đã có sự chỉnh sửa đáng kể nguyên táccủa mình như lời bình “So với tác phẩm ban đầu, bằng việc tậptrung vào sự hòa giải các nhân vật binh lính Beakje, vua Uija vàSundan (con gái của một thầy tế già chủ trì lễ tế trong làng, và làhiện thân của gián điệp Silla sát hại vua Uija của Baekje), sự triểnkhai về mâu thuẫn và kể chuyện đã rõ ràng và súc tích hơn”.Trong quá trình chỉnh sửa vở kịch, móc xích mơ hồ liên kết chiếntranh Hàn Quốc và sự sụp đổ của Baekje đã biến mất. Câu thoạimang tính lưng chừng khéo léo, “Liệu họ có phải là những ngườilính Baekje hay là nạn nhân của một vụ thảm sát” ở cảnh thi thểcủa 17 người được phát hiện ở lối vào làng dưới chân thànhSolmae thủ phủ của Baekje cũ cũng bị bỏ đi. Tác giả đã lấp vàonhững khoảng trống do việc loại bỏ các mối liên hệ lịch sử để lạibằng những lời đùa cợt và hài hước đặc trưng. Điều gì đã khiếntác giả tuổi thất thập này có sự lựa chọn như thế?

Khu lăng mộ hoànggia Neungsan-ri baogồm bảy ngôi mộ củahoàng gia Baekje từthời Sabi (Buyeo) làkinh đô của Baekje.Cụm các ngôi mộ nằmgiữa sườn núi phíanam của núi Neungsan-ri, cao 121 mét sovới mực nước biển.

Hyeon Jin-geon (1900-1943) là một tác giả nổi tiếng thể hiệnquy phạm của văn học chủ nghĩa tả thực bằng sự miệt màinghiên cứu về vấn đề xã hội và lịch sử vào thời kỳ định hình củatiểu thuyết cận hiện đại của Hàn Quốc. Ông từng là ký giả vàothời Nhật trị. Việc ông từng bị dính líu tới sự kiện bản tin gạt bỏcờ Nhật của vận động viên Sohn Kee-chung, người chiến trắngtrong Thế vận hội Marathon Berlin năm 1936 chứng tỏ rằng ôngcũng có ý thức dân tộc rõ ràng. Thế nhưng cuộc sống của ôngsau sự kiện này đã hoàn toàn thay đổi. Ông lâm vào hoàn cảnhphải dừng sự nghiệp viết báo, bán nhà và làm nghề nuôi gà đểmưu sinh. Việc nuôi gà không thuận lợi, và hơn thế, cuộc sốngcủa ông cũng ngắn ngủi do nhiễm chứng lao phổi.

Không phải ngẫu nhiên mà Hyeon Jin-geon chọn cặp vợchồng thợ xây Baekje là Asadal và Asanyeo làm nhân vật chínhcho tiểu thuyết “Tháp vô bóng” (Muyeongtap, 1939). Hyeon Jingeonđã viết tiếp hai tập tiếp theo sau “Tháp vô bóng” là “TướngHeukchi Sangji” (Heukchi sangji, 1940) và “Công chúa Seonhwa”(Seonhwa gongju, 1941), lấy bối cảnh lịch sử của Baekje. Trướckhi “Tướng Heukchi Sangji” được đăng tải, ông bày tỏ quanđiểm và ý chí của mình về tiểu thuyết lịch sử khi nói rằng “Tôi tinrằng quá khứ có tính hiện thực hơn bởi vì quá khứ mang tínhchân thật mà hiện tại không có và không thể mua được”, “Quákhứ có thể cho ta cảm giác hiện thực khiến mạch đập mạnhhơn, máu chảy nhanh hơn so với việc lấy tin từ sự thật hiện tại”.Tuy nhiên, tác phẩm “Tướng Heukchi Sangji” (với nhân vật chínhlà vị tướng quân không đầu hàng trước thắng lợi của ngoạibang và lãnh đạo thời kỳ phục hưng của Baekje) đã bị buộcphải dừng giữa chừng khi đang được đăng nhiều kỳ trên nhậtbáo Đông Á do áp lực của nhà cầm quyền Nhật. Và “Công chúaSeonhwa” dựa trên câu chuyện “Seodongyo” (truyền thuyết vềvua Mu của Beakje), được đăng trên tạp chí tháng Xuân Thunhưng cũng bị gián đoạn trước khi hoàn thành.

Việc Hyeon Jin-geon chọn một thợ xây của Buyeo (ngườibị bắt đến thủ đô Gyeongju của Silla và xây dựng tòa tháp đáở chùa Bulguksa) làm nhân vật chính được căn cứ vào nhiềughi chép phản ánh đã có đông đảo các thợ xây và thợ mộccủa Baekje bị huy động đến Silla để xây chùa hay tháp, nhưngHyeon Jin-geon là nhà văn đầu tiên đưa ra cái tên Asadal. Dễhình dung được rằng Hyeon Jin-geon đã đắc ý khi chọn đượccái tên này. Bởi vì Asadal là biểu tượng của dân tộc Hàn thuầnnhất mang ý nghĩa “vùng đất của ánh nắng mặt trời buổi sáng”,là kinh đô ở thời thủy tổ Dangun lập quốc được nhắc đến trongphần Joseon Cổ trong quyển “Tam Quốc Sử ký” (Samguk sagi).Mối quan hệ giữa ba nhân vật, Asadal một thợ xây từ quốc giađổ nát Baekje, Juman con gái của một gia đình quý tộc Sillanhưng lại yêu Asadal và Asanyeo, vợ của Asadal, người mệt mỏivì chờ đợi chồng nên đã rời Buyeo đến Gyeongju để gặp chồng,là cấu trúc mâu thuẫn chính trong “Tháp vô bóng”.

Các sáng tác của nhà thơ Shin Dong-yeob (1930-1969, sinhra và lớn lên ở Buyeo vào thời kỳ Nhật trị) đều có nguồn gốc từ1 Buyeo. Lý do không chỉ là do sự tự tình dựa vào trải nghiệm vềquê hương giống như những câu “Dưới ánh trăng tại nhà tanglễ/ Bà lão bán mì/ Sụt sịt nước mũi”, hay là “Ở ngôi làng có câymơ/ Giấc ngủ chẳng biết mùa”. Khả năng tưởng tượng mangtính lịch sử của Shin Dong-yeob đưa ông từ thời Baekje đến thờithượng cổ Tam Hàn (Samhan), Goguryeo, Buyeo, rồi thoắt cáiđưa đến bối cảnh lịch sử cận hiện đại như phong trào Donghakvà cuộc khởi nghĩa ngày 1 tháng 3, chiến tranh Hàn Quốc, cuộccách mạng ngày 19 tháng 4. Asadal và Asanyeo là đối tượnghoặc người kể chuyện đầy chất thơ thường xuyên xuất hiện trongtác phẩm thơ ca của ông. Sau khi kế thừa tình huống và cách xâydựng nhân vật hư cấu có trong tác phẩm “Tháp vô bóng” củaHyeon Jin-geon, Shin Dong-yeob đã hoán đổi hai nhân vật Asadalvà Asanyeo thành những người hàng xóm khốn khổ do chiếntranh và đói nghèo, hoặc tượng trưng của sự chia cắt.

Cách tiếp cận nhân văn của Shin Dong-yeob về lịch sử tạonên đỉnh điểm trong tác phẩm thơ tự sự “Sông Geum” (Geumgang).Ông muốn bao quát lịch sử bằng việc cấu trúc các sự kiệnquá khứ thành sự thương cảm và phẫn nộ về những người hàngxóm, giống như câu thơ “Bách tính vô tội bị đuổi đi trong suốtnăm ngàn năm”. Nếu nói rằng thành công của Shin Dong-yeob làviệc hiện tại hóa lịch sử thì thất bại của ông chính là lý tưởng hóalịch sử. Tuy nhiên, những câu thơ sau là ví dụ minh họa phù hợpcó thể đưa vào làm lời phản bác cho cảm tính này của tôi.

Baekje,
Đã từ lâu
Là nơi quy tụ mục nát
Để rồi sụp đổ
Và để lại phân bón
Geumgang,
Đã từ lâu
Là nơi quy tụ mục nát
Để rồi sụp đổ
Và để lại linh hồn.
- Trích Chương 23 trong tác phẩm “Sông Geum” của nhà thơShin Dong-yeob

Baekje,
Đã từ lâu
Là nơi quy tụ mục nát
Để rồi sụp đổ
Và để lại phân bón
Geumgang,
Đã từ lâu
Là nơi quy tụ mục nát
Để rồi sụp đổ
Và để lại linh hồn.
- Trích Chương 23 trong tác phẩm
“Sông Geum” của nhà thơShin Dong-yeob

Tháp đá năm tầng ở Wanggungrithuộc Iksan, tỉnh Jeollabuk-do, cóniên đại từ triều đại Goryeo và manghình dáng của chùa đá Baekje, cũngnhư phong cách chùa đá phát triểnhơn trong thời kỳ Silla thống nhất.Là Di sản Quốc gia số 289, ngôitháp cao 8,5 mét. Người ta cho rằngWanggung-ri (có nghĩa là “Làng Cungđiện của Vua”) đã được kế hoạch làmthủ đô mới của Baekje.

Khi đến khu vực Naseong kéo dài từ thành Buso đến bờ sôngGeum ở Buyeo, ta sẽ thấy bia đá khắc bài thơ “Âu lo cho tổquốc đau thương” của Shin Dong-yeob bằng giọng điệu xót xa.

Các tranh cãi về “tin tức giả” không chỉ có ở hiện tại màcòn có trong quá khứ. Câu chuyện của người thắng luôn luônđược phóng đại lan truyền rộng rãi, thế nhưng chuyện củanhững người bại trận lại kéo dài như lời oán trách lẫn trongtiếng thở dài của các nữ nhân luống tuổi. Điều này cũng đúngvới câu chuyện của Beakje. Sự bất lực, sa sút của kẻ thuatrước trí lược, sự dũng mãnh của kẻ thắng càng được nhấnmạnh, cách sáng tác đơn giản này trải qua mỗi thời đại lạicàng vững chắc hơn so với thực tế. Trong khi đó, quá khứ lạitrở nên khép kín và bị cắt nhỏ tùy vào nhận thức và cảm tìnhvề hiện thực của những người ghi nhớ và nhìn lại nó. Váchđá Tasaam (Đọa tử nham) là hiện trường bi thảm của chiếntranh, đã biến thành Nakhwaam (Lạc hoa nham) nơi gieo mìnhxuống sông của ba ngàn cung nữ. Vọng lâu Sajaru trên đỉnhnúi Buso được biết đến với tên gọi Sajaru và nguyên nhânvẫn giữ đến bây giờ cũng không khác với nhận định trên. Cóvẻ như việc xây dựng một câu chuyện dựa trên mối quan hệvới sự thật khách quan không nhất thiết cần thiết và cũngkhông quan trọng.

“Jeongeupsa”, bài ca dao của Baekje duy nhất còn tồn tại,bắt đầu với câu hát “Ôi, trăng lên cao trên bầu trời” và đượchát theo lời nhạc dân gian đến thời triều đại Goryeo và Joseon.Theo “Lịch sử Goryeo” (Goryeosa), đây là bài hát do người vợcủa một thương nhân ở Jeongeup hát trên đỉnh núi Vọng Phumong ngóng hình bóng của chồng khi người chồng đi buôn bánlâu ngày chưa về. Để ghi nhớ bài hát này, đoàn ca nhạc dân tộcJeongeup có buổi biểu diễn quốc nhạc (gugak) đầy thú vị vào dịptrăng rằm hàng tháng. Nhìn lại, các bài ca dao phổ biến gần đâyhát về Baekje đã không bị lãng quên và đều ngợi ca những đêmtrăng. Nội dung bài hát luôn đề cập đến sông Baengma, chimnước, sự yên tĩnh, con thuyền nhỏ và tiếng chuông.

Nhà ngôn luận, tiểu thuyết gia Lee Byeong-ju (1921-1992)có viết câu này trong phần mở đầu của quyển tiểu thuyết “SơnHà” (Sanha): “Lịch sử hình thành khi phơi mình dưới ánh Mặttrời. Thần thoại hình thành khi đắm mình dưới ánh Trăng”.

Ứng lại câu trên, có thể nói rằng Baekje đang chìm đắm dướiánh trăng. Khi màn đêm bắt đầu buông xuống, một hai ánh đènđược bật sáng trên sơn thành Gong. Lúc này, bóng của thànhthỉnh thoảng để lộ đôi vai dưới khung cảnh một màu xanh thẫmcủa bầu trời, réo gọi ai đó đang đứng ở phía xa xa bên kia sông.Dường như vẫn còn nhiều người chưa về dù trời đã tối. Dườngnhư cuộc đời của những người vô gia cư không được gọi tên,quên mất nơi để trở về thường ngắn ngủi. Ánh trăng của Baekjeôm lấy và vuốt ve những vết tích đã lu mờ, nhạt nhòa, méo mótrong cuộc sống của họ, rải rác trên các ngọn núi, con sông nơiđã từng là một phần quê hương của họ.