Nah Youn-sun - nghệ sĩ nhạc Jazz được công nhận tài năng nhất tại Châu Âu - đã tham gia biểu diễn năng nổ trên khắp các sân khấu quốc tế. Năm qua, cô ở lại Hàn Quốc do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, đồng thời đảm nhiệm vai trò đạo diễn âm nhạc cho album mang trên “ARIRANG, The Name of Korean vol.8” với sự hợp tác cùng các chuyên gia âm nhạc nước ngoài. Hiện album đã được ra mắt vào tháng 12 vừa qua.

Nah Youn-sun (đứng), đạo diễn âm nhạc của album “ARIRANG, The Name of Korean vol. No. 8” - một album khám phá những sáng tác đương đại trên nền tảng bài dân ca nổi tiếng nhất của Hàn Quốc – đang làm việc tại một phòng thu âm. Bên trái là nghệ sĩ geomungo Heo Yoon-jeong.

Thay vì cản trở các nhạc sĩ, làm việc từ xa để sản xuất album đã thúc đẩy sự tập trung sâu hơn vào sáng tác của người còn lại và và hòa âm tổng thể.

Nah Youn-sun, “Arirang” là bài hát thúc đẩy sự tái khởi động trong thời gian khó khăn.

Khi thưởng thức các buổi biểu diễn của cô Nah Youn-sun, ta có cảm giác người nghệ sĩ này giống như là một nhạc cụ. Những âm điệu từ “nhạc cụ” độc nhất vô nhị này vô cùng tinh tế, sắc sảo đến độ từng âm điệu thấm sâu vào lòng người nghe. Nghe những bản nhạc “Momento Magico”, “Asturias”, “Breakfast in Baghdad”, “Hurt”, ta cảm nhận được chân thực những điệu kiếm của nước mắt đang nhảy múa bằng thanh quản của nghệ sĩ tài hoa này.

Cô Nah được đánh giá là giọng ca Jazz hàng đầu Châu Âu, đứng trên sân khấu Đại hội nhạc Jazz đẳng cấp nhất thế giới và đã hai lần nhận Huy chương cống hiến vì Văn hóa Nghệ thuật tại Pháp. Từ năm 2009, cô đã thu âm cho hãng ACT danh tiếng tại Đức. Năm 2019 album nhạc của cô được hãng Warner Music Group của Mỹ phát hành. Từ đó đến nay, cô đã tạo dựng thành công hình ảnh một nữ nghệ sĩ tài ba xuất chúng trong giới.

Nah Youn-sun theo học đại học với chuyên ngành Ngôn ngữ và Văn học Pháp. Năm 1994, cô ra mắt với vai trò diễn viên vở nhạc kịch Rock mang tên “Đường tàu điện ngầm số 1”. Một năm sau, cô sang Pháp du học ngành âm nhạc và hầu như không biết gì về nhạc Jazz vào thời điểm đó. Nhưng chỉ sau năm năm, vào năm 2000, từ một người chỉ muốn học hát cô đã trở thành người Châu Á đầu tiên được bổ nhiệm vị trí giáo sư tại trường nhạc jazz ưu tú của thủ đô Paris mang tên CIM.

Với Nah Youn-sun, mạch nguồn âm nhạc lớn nhất là nhạc dân ca Arirang Hàn Quốc, mạch nguồn này lớn hơn cả dòng nhạc blues của Mỹ. Có dịp gặp cô tại Seoul ba năm trước, chúng tôi đã được chia sẻ rằng:
“Khi hát bài hát chansonbuồn, tôi thường hát buồn hơn rất nhiều so với bản gốc. Người Hàn Quốc thường khóc như thể trời đất đổ sụp khi ai đó thân thuộc qua đời. Đến tận bây giờ, tôi vẫn luôn hát những bài buồn với cảm xúc như vậy.”

Cô thu âm dân ca Arirang trong album thứ bảy “Same Girl” và album thứ tám “Lento” và cũng đã trình diễn dân ca Arirang trên sân khấu bế mạc Thế vận hội mùa đông Sochi năm 2014. Lần này, cô phụ trách vai trò đạo diễn âm nhạc cho album mang tên “ARIRANG, The Name of Korean vol.8” với chất liệu chính là dân ca Arirang. Đĩa nhạc có thời lượng 35 phút ra mắt sáu bản Arirang mới với sự phối hợp ăn ý từ xa của các nghệ sĩ đến từ khắp nơi trên thế giới, bao gồm nghệ sĩ diễn tấu đàn Gayageum Park Kyung-so, nghệ sĩ saxophone người Anh Andy Sheppard, nghệ sĩ Geomungo Heo Yoon-jeong và nghệ sỹ kèn Trumpet người Na Uy Mathias Eick.

Cho đến nay, đã có nhiều nghệ sĩ thể hiện lại dân ca Arirang với nhiều sắc thái khác nhau không biết album lần này có gì khác biệt không ạ?
Năm qua, chúng ta đã trải qua một năm đặc biệt vất vả vì Covid-19. Tất cả các nghệ sĩ, các nhà sản xuất và các đơn vị tổ chức biểu diễn đều đối diện với rất nhiều khó khăn khi sân khấu biểu diễn biến mất. Dù vậy, không một ai lên tiếng than phiền rằng: “Giờ đây, mọi việc đã kết thúc!”, thay vào đó câu cửa miệng của mọi người luôn là “Stay creative” hay “Keep creative” (tạm dịch: “Vẫn giữ sự sáng tạo” hay “Duy trì sự sáng tạo”). Tôi đã học hỏi được rất nhiều từ tâm thế tích cực như thế của họ. Do đó, tôi nghĩ rằng không nên hát về niềm hy vọng giả tưởng qua những bản Arirang vui vẻ, tươi sáng. Thay vào đó, tôi khích lệ đồng nghiệp sáng tạo thử những bản Arirang buồn nhưng tuyệt mỹ nhất thế giới này. Mọi người cùng đồng tình và thực hiện theo đề nghị đó, tôi cũng như các nghệ sĩ đều cảm thấy tâm hồn được xoa dịu trong suốt quá trình chuẩn bị và ra mắt album.

Xin cô cho biết, tiêu chuẩn mời các nghệ sĩ âm nhạc lần này là gì?
Chúng tôi chọn những nghệ sĩ sẵn sàng hợp tác và những nghệ sĩ có hiểu biết nhất định về dân ca Arirang. Anh Andy Sheppard đã từng biểu diễn cùng nghệ sĩ Park Kyung-so trong sự kiện âm nhạc K-Music Festival tại Anh. Anh Mathias Eick cũng đã song ca với tôi trong các tour âm nhạc, tôi thấy anh ấy thực sự đa tài. Anh ấy có kiến thức rộng về nhạc cụ như kèn trumpet, contrabass (đại hồ cầm), trống, đàn phím và nhạc điện tử...

[Nah Youn-sun hoạt động nghệ thuật tại Châu Âu và đóng vai trò quan trọng trong quá trình định vị dân ca Arirang Hàn Quốc trở thành một tiêu chuẩn của dòng nhạc Jazz. Năm 2017, trong album phát hành mang tên “Good Stuff” nghệ sĩ dương cầm Iiro Emil Rantala người Phần Lan và nghệ sĩ ghi-ta Ulf Wakenius người Thụy Điển đã song tấu bài “Seoul” vốn được biến tấu từ giai điệu bài Arirang vùng Miryang. Nghệ sĩ Ulf Wakenius đã biểu diễn cùng Nah Youn-sun từ đầu thập niên 2000 nên anh đã thấm nhuần các bản Arirang của vùng Miryang, Jindo, Jeongseon.]

Theo cô, nghệ sĩ nước ngoài cảm nhận thế nào về dân ca Arirang dưới góc độ âm nhạc?
Trước tiên, họ thực sự thích giai điệu của dân ca Arirang. Tôi đã cho anh Samuel Blaser - nghệ sĩ kèn trombone người Thụy Sĩ, người đã sáng tác bài “ARIRANG-19” kết hợp với CelloGayageumtrong album lần này - nghe các bài Arirang theo từng vùng miền của Hàn Quốc. Nghe xong, cảm hứng sáng tác từ những bài Arirang ngập tràn, anh liên tục gửi cho tôi những bài nhạc được anh hòa âm lại.

Theo cô, sức mạnh này của Ariarang xuất phát từ đâu?
Về cơ bản, Arirang là dân ca (folk song) và theo tôi đó là sức mạnh của dòng nhạc dân gian. Đối với người nước ngoài, chúng còn mới lạ hơn nữa. Arirang trở thành một chủ đề âm nhạc mới mẻ mà trước đây họ chưa từng biết đến, do đó, có sức cuốn hút mạnh mẽ đối với nghệ sĩ quốc tế. Khuôn nhạc của Arirang đơn giản, có đặc trưng là giai điệu nhịp nhàng. Vì vậy, các nghệ sĩ có thể thỏa sức thử nghiệm theo nhiều phong cách mong muốn. Đặc biệt, nghệ sĩ nhạc Jazz vốn có khả năng biểu đạt âm nhạc đa dạng, nếu cảm xúc của họ là 100 thì họ có thể thể hiện cảm xúc này qua 100 bản nhạc khác nhau. Do đó, Arirang có thể là nguồn sáng tạo vô hạn cho họ. Nhịp điệu trái luật như âm giai ngũ cung, âm giai thất cung của Arirang cũng nhận được nhiều sự quan tâm của các nghệ sĩ.

Album lần này được các nghệ sĩ cùng thực hiện từ xa, không biết có gặp những khó khăn gì không?
Mọi người đều cách xa nhau về mặt địa lý, cộng thêm đại dịch Covid 19 khiến chúng tôi rơi vào tình cảnh không thể tập trung lại một nơi. Do đó, các nghệ sĩ Hàn Quốc sáng tác các bài hát trên nền tảng dân ca Arirang và thu âm trước. Sau đó họ trực tiếp hoặc thông qua tôi gửi cho các nghệ sĩ ở nước ngoài bằng email, internet messenger hoặc qua mạng xã hội SNS… Các nghệ sĩ quốc tế nghe file nhạc rồi trình diễn thêm những nội dung họ sáng tác sau đó gửi lại cho chúng tôi.

Tất nhiên, thao tác này không chỉ một lần là hoàn tất. Chúng tôi lặp lại quá trình này rất nhiều lần và chỉnh sửa cho đến khi ra đời bản nhạc khiến tất cả hài lòng. Tuy lệch múi giờ, nhưng chúng tôi thao tác như bất cứ tác phẩm đồng sáng tác nào. Bản thân tôi cũng trực tiếp biên tập bản cuối cùng một phần nội dung.

Mỗi năm cô đều kín lịch lưu diễn, lịch trình năm 2020 vừa qua ra sao?
Suốt 20 năm qua, năm nay là năm đầu tiên tôi có nhiều thời gian bên cạnh cha mẹ như vậy. Trước đây, nhà ở Hàn Quốc của tôi chỉ là chốn dừng chân một thời gian ngắn rồi lại đi, như khách sạn. Thực ra mà nói, tôi cũng có lúc bị u uất và bất an. Có khi bất thình lình tôi chợt nghĩ: “Mình đã đi đến đâu của nấc thang cuộc đời?”. Không biết có phải do tôi quá đa sầu đa cảm hay không mà những lúc như thế khiến tôi vô cùng đau lòng. Nhiều người quanh có khuyên: “Những lúc như vậy nên tận dụng mạng xã hội đi” nhưng tôi đã không làm gì cả.

Thời gian đầu đại dịch Covid-19, thay vì nghe nhạc, tôi chỉ tập trung lau chùi, dọn dẹp nhà cửa và ở bên cha mẹ. Đến khi bắt đầu nghe nhạc lại, tôi đã khám phá ra những điều mới mẻ từ dòng nhạc Châu Âu từng nghe. Có lẽ vì thế mà mọi đĩa nhạc giờ đều như nhạc phim. Trước đây, nghe nhạc của Stevie Wonder hay Herbie Hancock tôi cảm nhận được sự bồi hồi, nhưng khi nghe cả một album với tốc độ thật chậm ở nhà, tôi nhận ra rằng âm nhạc có thể truyền đạt cho ta một câu chuyện dài.

Tất nhiên trước đây, khi chọn thứ tự các bản nhạc trong một album, tôi cũng chú ý đến bố cục khởi – thừa – chuyển – kết (mở đầu, triển khai, cao trào, kết thúc), nhưng lần này tôi lại càng nhận ra tầm quan trọng của nó. Đây cũng là dịp, tôi cảm nhận rõ hơn về việc âm nhạc và nghệ thuật thực sự có sức mạnh trị liệu. Khi chỉ đạo sáng tác album lần này, tôi đã “đặt hàng” các nghệ sĩ: “Đừng viết quá ngắn! Cố gắng viết dài nhất có thể và hãy mang hết tất cả những câu chuyện muốn kể vào bài nhạc!”

Các nghệ sĩ đã hợp tác trong album “ARIRANG, The Name of Korean vol. 8” gồm: (từ trái, hàng đầu tiên) nghệ sĩ geomungo Heo Yoon-jeong, tay trống Michele Rabbia (người Ý), nghệ sĩ saxophone Andy Sheppard (người Anh), nghệ sĩ dân ca Gyeonggi Kim Bora (người Hàn Quốc); (hàng thứ hai) nghệ sĩ accordion Vincent Peirani (người Pháp), nghệ sĩ geomungo Heo Yoon-jeong, nghệ sĩ thổi sáo Joce Mieniel (người Pháp), nghệ sĩ daegeum Lee Aram (người Hàn Quốc); (hàng thứ ba) nghệ sĩ pansori Kim Yulhee (người Hàn Quốc), nghệ sĩ gayageum Park Kyung-so (người Hàn Quốc), nghệ sĩ kèn trumpeter Mathias Eick (người Na Uy) và nghệ sĩ nhạc cụ gõ Hwang Min-wang (người Hàn Quốc). Không có trong ảnh là cặp nghệ sĩ CelloGayageum người Hàn Quốc và nghệ sĩ trombone người Thụy Sĩ Samuel Blaser.

Cá nhân tôi khi nghe album Arirang lần này, tôi thấy có thể sử dụng làm nhạc nền khi tập thể thao tại nhà hay tập yoga.
Đó cũng là ý tưởng khá hay! Không nhất thiết phải tập trung nghe. Chúng ta có thể bật nhạc để đó và nghe trong lúc rửa bát, lúc làm việc nhà hay cả khi không làm gì thì. Tôi cũng muốn đề nghị anh hãy tập trung thật sâu và lắng nghe nếu rảnh rỗi và thư thả trong lòng. Chắc chắn, anh sẽ có cảm xúc như xem một bộ phim.

Sản phẩm gần đây nhất của cô là album thứ 10 phát hành năm 2019 mang tên “Immersion”. Kế hoạch năm nay của cô thế nào?
Tôi đang chuẩn bị cho album thứ hai sau khi ký hợp đồng với hãng Warner Music Group. Với tôi đây sẽ là album thứ 11, các công đoạn đầu dự định sẽ được thực hiện ở New York và Los Angeles vào tháng một, tháng hai và tháng tư sẽ chính thức thu âm. Tôi cũng đang dự định quay lại với dòng nhạc acoustic, tuy nhiên chưa quyết định gì cả. Tôi đang mong đợi một dòng nhạc với hình thức mới lạ, độc đáo. Và nếu tình hình dịch Covid-19 có chuyển biến tích cực, tháng ba tôi có thể sẽ tiếp tục thực hiện 10 chuyến lưu diễn tại Châu Âu đã được lên lịch từ trước. Tôi mong là năm nay tất cả các nghệ sĩ, những người làm nghệ thuật và tất cả mọi người có thể đón nhận những ngày tháng hạnh phúc và tốt đẹp hơn.